Μια θεμελιακή αντίρρηση σε δημοψήφισμα για το μνημόνιο είναι η εξής: οποιοδήποτε σχέδιο για έξοδο της Ελλάδας από την κρίση που θα περιλαμβάνει σημαντικό ρόλο των ξένων κρατών, ή πολυεθνικών οργανισμών, ή τραπεζών, θα είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση της Ελλάδας και σε εκπροσώπους των ξένων κρατών, κτλ. Δεν θα κάτσει ο λάος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η κυβέρνηση θα κάτσει. Και σε επόμενες, και αναπόφευκτες αναθεωρήσεις, πάλι η κυβέρνηση θα κάτσει.
Συνεπώς, ο μόνος ρόλος ενός δημοψηφίσματος σε ένα τέτοιο σχέδιο θα είναι να το εγκρίνει ή απορρίψει στο σύνολο του, αφού θα έχουν τελειώσει οι διαπραγματεύσεις των κυβερνήσεων. Μπορεί όμως μια ελληνική κυβέρνηση να διαπραγματευτεί σοβαρά υπό αυτή την αίρεση;
Όχι, γιατί οι άλλες κυβερνήσεις δεν θα σπαταλήσουν το δικό τους εσωτερικό πολιτικό κεφάλαιο ώστε να βρεθεί μια λύση (για την οποία έτσι κι αλλιώς θα κατηγορηθούν από κάποιους δικούς τους εκλογείς), αν εκ των υστέρων θα κινδυνεύει να απορριφθεί στην Ελλάδα.
Θα ήταν χαζό εκ μέρους τους να επιλέξουν μια στρατηγική "αλληλεγγύης" αν δεν είναι δεδομένη η βούληση του αποδέκτη της αλληλεγγύης.
Συνεπώς, ένα ελληνικό δημοψήφισμα, στα πλαίσια ενός ευρωπαϊκού σχεδίου διάσωσης, θα έπρεπε να συνοδεύεται από αντίστοιχα γερμανικά, γαλλικά, κτλ δημοψηφίσματα.
Συνεπώς, ένα ελληνικό δημοψήφισμα, στα πλαίσια ενός ευρωπαϊκού σχεδίου διάσωσης, θα έπρεπε να συνοδεύεται από αντίστοιχα γερμανικά, γαλλικά, κτλ δημοψηφίσματα.
Όλοι ξέρουν όμως ότι αν ισχύσει μια τέτοια διαδικασία, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα πεθάνει: η πιθανότητα για 17 ταυτρόχρονα "ναι" σε 17 δημοψηφίσματα *πάνω σε οποιοδήποτε θέμα* τείνει στο μηδέν.
Μένει λοιπόν μόνο μία δυνατότητα για ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα: να μην είναι πάνω σε ένα συγκεκριμένο μνημόνιο ή σχέδιο διάσωσης, αλλά στο πιο θεμελιακό ερώτημα:
Μένει λοιπόν μόνο μία δυνατότητα για ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα: να μην είναι πάνω σε ένα συγκεκριμένο μνημόνιο ή σχέδιο διάσωσης, αλλά στο πιο θεμελιακό ερώτημα:
Θέλουμε ευρωπαϊκό σχέδιο (που μόνο σε κυβερνητικό επίπεδο μπορεί να διαμορφωθεί) ή όχι;
Δηλαδή, με την ΕΕ/ευρωζώνη ή μόνοι;
Αλλά ποιός είναι έτοιμος να θέσει *αυτό* το ερώτημα, που είναι το μόνο γνήσιο δημοψηφισματικό; Και αν είναι έτοιμος, καταλαβαίνει τις καταστροφικές συνέπεις, πριν καν πάμε στις κάλπες;