Από ενεργοί πολίτες, εθελοντές και οπαδοί σε προσωπικές πολιτικές ΜΚΟ; (#το Ποτάμι,κουτσή δημοκρατία)

το Ποτάμι συσκέπτεται. Και σ΄σκέπτεται...

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου

Είπαμε, τα κόμματα είναι αρχηγικά ή συγκεντρωτικά, η δημοκρατία είναι κουτσή, η τηλεδημοκρατία ελέγχει την επικοινωνία, κατασκευάζει και κατευθύνει, οι δημοσκοπικές εταιρείες μαγειρεύουν νόμιμα και νόστιμα ποσοστά για τους εργοδότες τους και εν μέρει διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Και η επίσης κατασκευασμένη "αναγνωρισιμότητα" των προβαλλόμενων από τα ΜΜΕ προσώπων γεμίζει τα ψηφοδέλτια με ψώνια. 

Αλλά μην φτάσουμε στο άλλο άκρο: οι ενεργοί πολίτες να καταντήσουν οπαδοί από κούραση και απελπισία... Να παρακαλάνε δημόσια να τους δεχθεί ο Σταύρος στο ποτάμι (το είδαμε κι αυτό)... Να πηγαίνουν εθελοντές σε προσωπικές πολιτικές ΜΚΟ...

Σίγουρα η αρνητική ψήφος κινητοποιεί στην χώρα μας την πολιτική ατζέντα. Μια πολιτικά υπανάπτυκτη κοινωνία που δεν γνώρισε θεσμούς και ορθολογισμό, που τρεκλίζει ακόμη στο hangover της οθωμανικής της κληρονομιάς, υποκλίνεται ακόμη στις παρέες, τα σόγια και την κομματική επετηρίδα - κι όταν αντιδρά, αντιδρά αρνητικά. Η πολιτική αντίδραση τύπου εκδίκησης όμως έχει δυο όψεις: από την μια, χτυπά το διεφθαρμένο, κομματικό πελατειακό πολιτικό σύστημα και τους δικτατορίσκους των κομματικών μηχανισμών που απογοήτευσαν και πρόδωσαν την εμπιστοσύνη, την λάθος εμπιστοσύνη συνήθως, την υποσχετική, ανταλλακτική, πελατειακή εμπιστοσύνη - αλλά μπορεί να δημιουργήσει και καινούργιους αρχηγίσκους από την άλλη. Κι από την μια απογοήτευση να περνάμε διαρκώς στην άλλη - και από την μια επικοινωνιακή φούσκα στην επόμενη.

Τα κόμματα στην Ελλάδα φουσκώνουν και ξεφουσκώνουν όχι εξ αιτίας των θέσεών τους αλλά ως υποδοχείς της αντίδρασης στους άλλους. Θυμόμαστε το ΚΕΠ του Αβραμόπουλου, την επανίδρυση του κράτους του Καραμανλή, την δημοσκοπική άνοδο της ΔΗΜΑΡ, το 2,5% του Τζήμερου; Έτσι φούσκωσε η ναζιστική ΧΑ, έτσι φούσκωσε κι ο ΣΥΡΙΖΑ του 4%, έτσι φουσκώνει τώρα το Ποτάμι... Από αγανακτισμένους: με το πολιτικό σύστημα, την διαφθορά, την κλεπτοκρατία, την ανικανότητα, την κληρονομική εξουσία των φαύλων, την φτώχεια και την χρεοκοπία.

• Σιγά μην έπεισε ο ναζισμός και η "τελική" του "λύση". 
• Σιγά μην έπεισε η αοριστία της συριζαϊκής υπόσχεσης όπου χωρίς προγραμματικές συνεργασίες και επαρκείς εγγυήσεις για την μεταβατική μεταμνημονιακή περίοδο τάζει τα πάντα σε όλους.
• Σιγά μην έπεισε ο Σταύρος Θεοδωράκης με τα ρεπορτάζ και την μιντιακή αναγνωρισιμότητά του ή τα κολλάζ και τα δάνεια γενικών θέσεων.

Όχι βέβαια - απλά συνεχίζουμε την αρνητική ψήφο. Συνεχίζουμε να εκδικούμαστε τους φαύλους εκχωρώντας δημοσκοπική αποδοχή και τυφλή εμπιστοσύνη σε οτιδήποτε φανεί στον ορίζοντα.

Κι όμως, οι συνεργασίες συνεχίζουν να αποτυγχάνουν. Από έλλειψη σχεδίου και περίσσεια φιλοδοξίας. Σε μια χώρα που δεν πέρασε από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό αλλά κατευθείαν από τον οθωμανισμό στην δημοκρατία παραμένουν οι στρεβλώσεις που ταλαιπωρούν και την "αραβική άνοιξη". Κι ο ατομικός δρόμος μοιάζει ακόμη πανάκεια.

Τα κατευθείαν περάσματα στην "δυτική" δημοκρατία αυτά έχουν - παλιές νοοτροπίες σε σύγχρονο αλλά εισαγόμενο πλαίσιο. Νέο κρασί σε παλιό βαρέλι.

Θεσμούς δεν γνώρισε ακόμη η χώρα μας. Λειτουργεί με τις πατριές, τις κουμπαριές, τα πολιτικά τσιφλίκια, την καθοριστική επιρροή των κομματαρχών στην ζωή και την εργασία μας. Δουλειά δεν βρίσκεις χωρίς γνωριμίες - "μέσον" δηλαδή, όχι γνώση των δεξιοτήτων και ικανοτήτων σου...

Ακόμη διορίζονται ημέτεροι - μετά 4 γεμάτα χρόνια κρίσης - ακόμη τα κόμματα προστατεύουν τους διορισμένους τους όσο μπορούν, ακόμη τα κόμματα υπόσχονται βόλεμα και εισόδημα σε όσους παραμένουν στην επετηρίδα και στην κάλπη τους.

Οι παρέες, όπως ευγενικά λέει ο Σαββόπουλος, οι πολιτικές μαφίες που λυμαίνονται το κράτος, οι νταβατζήδες όπως τους ξέρει ο λαός, κάνουν ακόμα παιχνίδι και γράφουν την ιστορία μας.

Προσωποποιημένες καταστάσεις, παρέες και παρεούλες πλασάρονται ακόμη για ...

μια θέση στο payroll της εξουσίας. Τα πιστά μέλη των παλιών κομμάτων σκέφτονται "επαγγελματικά" το αύριο, ελπίζοντας να ανταλλάξουν την "πίστη" τους με ένα μεροκάματο, κάποιο εισόδημα, μια θέση κάπου που θα τους απαλλάξει από την κρίση ατομικά... 

Οι outsiders θάθελαν κι αυτοί μια μοίρα στον ήλιο. Με διαλυμένες τις συλλογικότητες από την διαφθορά της πασοκικής περιόδου, νοιώθουν μόνοι και απελπισμένοι.

Αγκαλιάζουν τυφλά την ελπίδα, ακόμη κι αν τους προσφέρεται συσκευασμένη.

Τέτοιο φαινόμενο είναι και το "Ποτάμι", μέχρι στιγμής. Δεν δέχεται μέλη, μόνο οπαδούς.

Το Ποτάμι είναι ο "Σταύρος" - και δεν φαίνεται καμιά διάθεση αυτό να αλλάξει προσεχώς - θα αλλοιωθεί το μήνυμα. Το μέσον ως γνωστόν είναι το μήνυμα. Ο "Σταύρος" είναι το μήνυμα;

Η παραπάνω πχ φωτογραφία αναρτήθηκε χτες στο Ποτάμι (facebook) με την λεζάντα "Λίγο πριν την Κρήτη"... και λίγο μετά αναρτήθηκε μια άλλη με τίτλο "Έτοιμος για αναχώρηση". Οπαδέ, δες τι κάνει ο αρχηγός...Ο Σταύρος σκέφτεται, ο Σταύρος αναχωρεί, ο Σταύρος αποφασίζει, οι θέσεις του Σταύρου...

Τι καινούργιο μπορεί να φέρει ο ΣΘ χωρίς μια διάφανη δημοκρατική συλλογικότητα;

Τίποτα. Μπορεί απλά να εκμεταλλευτεί την συγκυρία:

• Μπορεί σίγουρα να εκφράσει την απαξίωση προς τους πολιτικούς και τα κόμματα (κι άλλοι το εκφράζουν αυτό ήδη με θηριώδη ποσοστά για τα πραγματικά μεγέθη της επιρροής της ναζιστικής ιδεολογίας τους... κι είναι σίγουρα καλό να τους ξεπεράσει κάποιος από τον δημοκρατικό χώρο).
• Μπορεί σίγουρα να αναδείξει κανονικούς ανθρώπους στην θέση των ανθρώπων των κομματικών σωλήνων - θα αποφύγει όμως να πέσει στην ίδια παγίδα των εκλεκτικά προβεβλημένων από τα ΜΜΕ και να αναπαραγάγει την κατασκευασμένη αναγνωρισιμότητα; Εκτός κι αν αυτό δεν είναι πρόβλημα, είναι ευκαιρία για κάποιους...
• Μπορεί ακόμη να προβάλει θέσεις πολιτικού κόστους που αδυνατεί το εξαρτημένο κομματικό σύστημα των ημετέρων να διατυπώσει. Με ποιους όμως και ποια επάρκεια θα τις εφαρμόσει αν του δοθεί μέρος της εντολής;
• Μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς υπέρ των μη επαγγελματιών της πολιτικής - αρκεί να μην κατασκευάσει απλά μια νέα γενιά τέτοιων.
• Ακόμη μπορεί να επηρεάσει θετικά τις θέσεις των διεκδικητών της εξουσίας κάνοντας δύσκολη τη ζωή τους και ανεβάζοντας τον πήχη των απαιτήσεων για συγκεκριμένες και στοιχειοθετημένες τοποθετήσεις στην θέση της συνήθους προεκλογικής πόλωσης σε εύκολα συνθήματα - αρκεί να μην συμπεριφερθεί ανάλογα. Καλό είναι η απλοϊκή συριζαϊκή υπόσχεση να δεχτεί σκληρή κριτική και pressing ώστε να γίνει συγκεκριμένη - η δαιμονοποίηση που ασκεί η κυβερνητική μονταζιέρα δεν βοηθά, απλά προκαλεί έναν ανάλογο λαϊκισμό ως απάντηση.
• Τέλος μπορεί να προσφέρει έναν υποχρεωτικό κυβερνητικό εταίρο σε όποιον έρθει πρώτος στις εκλογές καλύτερο από το ΠΑΣΟΚ της διαφθοράς των θεσμών ή τους ΑΝΕΛ της εθνολαϊκιστικής ατζέντας - κόμματα που μοιάζει να συντρίβει η άνοδος του Ποταμιού.

Αλλά όλα αυτά δεν μπορεί να τα κάνει ούτε ένα κόμμα από τα παλιά ούτε ένα άτομο, όσο και καλή να ήταν η έμπνευσή του ή το timing. Απαιτείται συλλογικότητα, κόπος, συνδιαμόρφωση, επαφή με την κοινωνία - όχι επαφή τύπου ρεπορτάζ, επαφή με καθαρές καταστατικές και προγραμματικές επιλογές πλέον.

Όσο καλή είναι λοιπόν η ανατροπή της δυνατότητας των κομματικών βοσκών να οδηγούν σε προβατοποίηση τον κόσμο που τους ακολουθεί, τόσο κακή είναι και η μετατροπή των αγανακτισμένων και κουρασμένων από την κομματική διάψευση ενεργών πολιτών σε οπαδούς ενός νέου πεφωτισμένου. 

Που αξιοποιεί την όποια αναγνωρισιμότητα και επιρροή του ΣΘ αλλά και την χρήση σωστών γενικά θέσεων από το απόθεμα της μεταρρυθμιστικής παραγωγής των τελευταίων χρόνων, για να εγκαθιδρύσει έναν νέο ιδιότυπο δεσποτισμό με μπόλικο ναρκισσισμό ήδη έκδηλο. 

Γιατί το μέγα λάθος στην πολιτική αλλά και την διαχείριση πρωτοβουλιών σε όλα τα κοινωνικά πεδία είναι να ταυτίζεις μια καλή ιδέα με την ίδια την ικανότητα διαχείρισής της - η εμπειρία έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι δεν μπορεί κατά κανόνα να τα κάνει και τα δυο το ίδιο άτομο - τελευταίο αρνητικό παράδειγμα ο ...Τζήμερος. 

Δεν υπάρχουν ειδικοί σε όλα - υπάρχουν μόνο συνεργασίες όπου ο καθένας η καθεμιά φέρνουν τα ταλέντα τους κάνοντας αυτό που ξέρουν καλύτερα σε μια διάφανη δημοκρατική συλλογικότητα, αλληλοκαλύπτοντας ο ένας τον άλλο σαν ορχήστρα - σε έναν κινηματικό συνεταιρισμό. 

Μια τελευταία παρατήρηση: είδαμε στους 58 έναν φόβο στην διαμόρφωση θέσεων - επί μήνες αρνιόντουσαν να γίνουν συγκεκριμένοι γιατί άρδευαν από την αοριστία του "νέου", του "κεντροαριστερού πόλου", του "εναλλακτικού μεταρρυθμισμού" - και πράγματι όταν έγιναν συγκεκριμένοι, διαλύθηκαν. Το πλεόνασμα σκοπιμότητας και τα διαφορετικά πολιτικά σχέδια που κρυβόντουσαν στην αοριστία, εμφανίστηκαν. 

Επί πέντε όμως μήνες απασχολούσαν την δημοσιότητα με το τίποτα και ήσαν ιδιαίτερα επιθετικοί σε όσους τους έλεγαν τα αυτονόητα.

Τώρα έχουμε την ανάποδη εκδοχή του ιδίου πράγματος: θέσεις με το καλημέρα, διαμορφωμένες από έκοντες άκοντες "συμβούλους" διατυπωμένες χωρίς καμιά θεσμική συζήτηση με τα μέλη και τους εθελοντές - από τον "Σταύρο". Και ως προαπαιτούμενο συμφωνίας με το Ποτάμι, τύπου "take it or leave it". 

Πάλι δυσανεξία στην ζωντανή συμμετοχή στην συνδιαμόρφωση... Τι τρέχει; Την φοβούνταν οι εμπνευστές των 58 και τώρα την φοβούνται οι του Ποταμιού; Ότι κάνουν δηλαδή και τα κόμματα με τον συγκεντρωτισμό τους; Που κρατούν καθηλωμένο και ανενεργό τον Πολίτη; 

Εδώ υπάρχει μια σκέψη που συμμερίζονται πολλοί και πολλές: "που να συζητάς - δεν θα βγει άκρη - καλύτερα να προχωρήσεις μόνος μπροστά". Δηλητηριώδης σκέψη όσων αναζητούν έναν μεσσία, έναν αρχηγό.  Προβάλλουν το αδιέξοδό τους στην πραγματικότητα, στους άλλους, το προτείνουν ως πολιτική θέση ως θλιβερή ανάγνωση της πραγματικότητας.

Το οπαδιλίκι δεν είναι εναλλακτική. Είναι εκμετάλλευση του πόνου, της κούρασης και της απελπισίας του κόσμου από τον ασφυκτικό έλεγχο στη ζωή μας του κομματικού πελατειακού συστήματος και της κομματικής επετηρίδας στις "δουλειές". 

Το Ποτάμι για να γίνει χείμαρρος και να αλλάξει κάτι στην πολιτική, πρέπει να αλλάξει το ίδιο πρώτα - κι από καινούργιο προσωπικό μαγαζί να γίνει διάφανη δημοκρατική συλλογικότητα. Που θα προτείνει ένα διάφανο πολιτικό σχέδιο. 

Γιατί η πολιτική δεν είναι ρεπορτάζ - απαιτεί απαντήσεις. 

Και οι απαντήσεις δεν δίνονται κάνοντας τον εκπρόσωπο τύπου του εαυτού σου. 

Εκτός αν έως εκεί φτάνει το πολιτικό σχέδιο του Ποταμιού:  Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν

Για ποιο λόγο όμως;